การฝึกวิปัสสนากัมมัฏฐาน หรือการอบรมจิต เป็นความพยายามของผู้ทำสมาธิที่จะเข้าใจอย่างถูกต้องถึงธรรมชาติของปรากฏการณ์ทางจิต-กาย ที่เกิดขึ้นภายในร่างกายของผู้ปฏิบัติ ปรากฏการณ์ทางกายเป็นภาวะ หรือ อารมณ์รอบกาย ซึ่งบุคคลรับรู้ได้อย่างชัดเจน ร่างกายตลอดทั้งร่างของบุคคลที่บุคคลนั้นรับรู้ได้อย่างชัดเจนประกอบด้วยกลุ่มของลักษณะทางวัตถุเรียกว่า “ รูป ” ส่วนปรากฏการณ์ทางจิต หรือที่เกี่ยวกับจิต คือการกระทำของสติ หรือ สัมปชัญญะ เรียกว่า “ นาม ”
ซึ่ง รูป-นาม เหล่านี้จะถูกรับรู้ได้อย่างชัดเจนว่าจะเกิดขึ้นเมื่อใดก็ตามที่มีการ เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ได้รู้รส ได้สัมผัส หรือได้ถูกคิด
เราจึงต้องทำตัวของเราให้ระลึกถึงสิ่งเหล่านี้โดยการสังเกตพร้อมทั้งกำหนดรู้ว่า “ เห็นหนอ-เห็นหนอ” “ได้ยินหนอ-ได้ยินหนอ” “ได้กลิ่นหนอ-ได้กลิ่นหนอ”. “รู้รสหนอ-รู้รสหนอ”. “ถูกหนอ-ถูกหนอ”. หรือ “คิดหนอ-คิดหนอ” ทุกครั้งที่บุคคลได้เห็น ได้กลิ่น. ได้รู้รส. ได้สัมผัส. หรือได้คิด บุคคลนั้นควรกำหนดรู้ถึงความจริงที่ปรากฏ
แต่ในระยะเริ่มต้นของการปฏิบัติ
บุคคลนั้นจะไม่สามารถกำหนดรู้ ถึงทุกสิ่งทุกอย่าง
ที่กำลังเกดขึ้นได้ ดังนั้นจึงควรเริ่มต้นด้วยการกำหนดรู้ถึงสิ่งที่เด่นชัด
และง่ายต่อการรับรู้ก่อน
ทุกครั้งที่หายใจ ท้องจะพองและยุบ สามารถสังเกตความเคลื่อนไหวได้ตลอดเวลา ภาวะนี้เป็นลักษณะทางวัตถุที่เรียกว่า วาโยธาตุ ซึ่งเป็นธาตุของการเคลื่อนไหว บุคคลควรเริ่มโดยการกำหนดรู้ถึงการเคลื่อนไหวนี้ ซึ่งอาจจะกระทำได้โดยตั้งจิตสังเกตอญุ่ที่ท้อง จะเห็นว่าท้องพองเมื่อหายใจเข้า และยุบเมื่อหายใจออก ควรกำหนดรู้ “พองหนอ” เมื่อท้องพอง และ “ยุบหนอ” เมื่อท้องยุบ
….คัดบางส่วนจากหนังสือ คำแนะนำในการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานเบื้องต้น โดยพระอาจารย์มหาสี สยาดอ แห่ง สำนักฝึกอบรมกรรมฐานสาสนะเยกา ประเทศพม่า ต้นฉบับเป็นภาษาอังกฤษได้มีการแปลเป็นภาษาไทย โดยพระครูใบฎีกาสุพัฒน์ โกสโล (ชัยนิคม) วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์ (คณะ ๕) นายแพทย์วิสิทธิ์ – นางผ่องศรี อวิรุทธืนันท์ ผู้จัดพิมพ์ ถวายหลวงพ่อพระครูภาวนาวิหารธรรม วิ. เมื่อ เดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๖
Inbox : https://www.facebook.com/Watsuksamran.Buriram
Line ID : 0616980876
